Kloppende plek met kloppende verantwoordelijkheden

‘Ik wil graag met jou kijken naar de relatie met mijn moeder. Kan dat bij onze paarden?’.

Vanaf haar vroege jeugd heeft Rianne het gevoel dat ze voor haar moeder moet zorgen. Deze was erg labiel toen Rianne en haar jongere zusje nog klein waren (en eigenlijk is dat nog steeds zo). Haar buien waren moeilijk te voorspellen, waardoor ze nooit wisten wat hun te wachten stond. Dat maakte Rianne alert op de kleinste signalen. En het maakte haar onzeker, want het was nooit goed wat ze deed. Toch bleef ze, zoals kinderen dat doen, haar best doen om aan de verwachtingen van haar moeder te voldoen.

We noemen dit magische liefde van kinderen naar hun ouders. Door haar problematiek kan moeder haar eigen plek niet vol nemen, waardoor er een gat in het systeem ontstaat. We spreken dan van een behoeftige ouder. Kinderen zijn hier niet tegen opgewassen, zij kunnen de aantrekkingskracht om te gaan zorgen voor de behoeftige ouder eenvoudigweg niet weerstaan. Ook Rianne niet.

Inmiddels heeft Rianne de middelbare leeftijd bereikt, maar ze krijgt nog steeds buikpijn op momenten dat het niet goed gaat met haar moeder. Ze herkent dat ze nog steeds alert en onzeker kan zijn in relaties. Ze voelt eigenlijk altijd wel een bepaalde druk op haar schouders om shit van anderen op te lossen. Ze voelt vaak geen gelijkwaardigheid, geen volwassen relatie tussen zichzelf en haar moeder. Rianne noemt het woord ‘pleaser’.

Ik vraag Rianne naar haar vader, maar ik ben vergeten wat ze over hem zei. Spoileralert; dit is veelzeggend.

De kans is groot dat Rianne is opgestegen naar de plek van haar moeder (triangulatie) of zelfs naar de plek van de moeder van haar moeder (parentificatie). Haar plek is echter die van het kind. Dat betekent dat ze op de niet-kloppende plek staat, inclusief de niet-kloppende verantwoordelijkheden.

Ik stel voor om het ritueeltje voor ‘het aannemen van de ouders’ te doen. Daarmee wordt systemisch duidelijk gemaakt wíe de ouder is en wíe het kind en dat is helend. Eventuele overgenomen lasten die bij het kind terecht zijn gekomen, kunnen via dit ritueeltje op de kloppende plek gelegd worden. Door de ouders aan te nemen, geef je jezelf ruimte om het anders te doen en om het jezelf goed te laten gaan. Tevens zie je af van eventuele claims op datgene wat je meent nog tegoed te hebben van je ouders.

Voor dit ritueel laat ik Rianne in een vast patroon haar vader, haar moeder en zichzelf opstellen met behulp van materialen van haar keuze. Even later liggen er drie placemats in een driehoek op het stoepje voor de stallen. De paarden staan lekker te grazen achter op de wei. De stallen, stoep, paddock en wei staan open in verbinding met elkaar. Ik vertrouw erop dat de paarden zich bij ons zullen melden als ze iets bij te dragen hebben aan de opstelling.

Rianne mag nu bij alle representanten (de placemats dus) even de informatie ophalen; hoe is het op deze plek? Ik geef daarbij aan dat ze er altijd weer af mag stappen als het niet uit te houden is. Het gaat om de informatie en als we die hebben, is dat voor nu voldoende.

Ze begint bij zichzelf. Op haar eigen plek voelt ze een enorme druk op haar schouders, bijna niet te dragen. Het is te zien aan haar hele houding en ze moet even bijkomen als ze er af is gestapt. Ze leunt met haar handen op haar bovenbenen. Deze druk herkent ze en is afkomstig van zowel haar moeder als haar vader. Dat ze ook druk voelt vanuit haar vader is nieuw voor haar en verrast haar dan ook een beetje.

Daarna gaat ze op de plek van vader de informatie ophalen. Bij vader voelt het oké. Het valt me op dat Rianne op vaders plek naar een vast punt op de grond kijkt. Ik zet er een kleine pion neer.

‘Wie ligt daar?,’ vraag ik.
‘Ik denk de broer van mijn vader die vroeg is gestorven. Mijn vader is de tweede Theo, hij was de eerste (ze wijst naar de pion).’

De vraag komt op wiens leven haar vader leeft, die van de eerste Theo of die van de tweede, maar dat is voor nu niet relevant. Het is duidelijk geworden dat vanaf vaders plek geen verbinding gevoeld wordt met iets anders dan met de eerste Theo. Ik zet de pion weer terug.

Tenslotte haalt Rianne de informatie op bij de representant van haar moeder. Het wordt haar direct teveel, op die plek is het niet uit te houden. Ze stapt er vlug weer af. Helder! Zo moeilijk was het dus om die plek in te nemen voor moeder.

Nu de informatie uit het systeem is opgehaald, begeleid ik Rianne in het ritueel van het aannemen van de ouders. Ze herhaalt mijn zinnen. We beginnen met:

 Lieve mama
Jij bent mijn moeder
Ik ben jouw dochter
Ik ben slechts het kind

Dit roept emoties op bij Rianne. We nemen de tijd en gaan rustig verder. Er volgen nog verschillende zinnen en we eindigen met:

 Kijk alsjeblieft vriendelijk naar me als ik mijn eigen leven leef

Na afloop van de zinnen voelt Rianne zich lichter, opgelucht. Haar houding is veranderd. We hebben trouwens nog geen paard gezien.

Ik volg mijn ingeving en geef Rianne een groot, zwaar touw in handen. Die hoort bij haar moeder, weet Rianne. De vraag die bij mij opkomt, is of haar moeder wellicht een andere grote liefde heeft gehad in haar leven.

‘Ik heb geen weet van een andere grote liefde van mama. Wel is het zo dat mijn vader eerst een relatie had met de oudere zus van mijn moeder.’
‘En wordt daar wel eens over gesproken?’
‘Nee, nooit!’

Ik leg uit wat het belang is van een ‘plaatsmaker’ binnen familiesystemen. Kinderen danken hun leven aan plaatsmakers die de weg vrij hebben gemaakt voor de andere ouder. In dit geval is dat haar tante, die zelf geen kinderen heeft. Rianne legt de grote bundel touw liefdevol bij de placemat van haar moeder en we vervolgen het ritueel bij vader. Ik zet de pion van de eerste Theo naast de placemat van de tweede Theo. Hieronder lees je weer een paar zinnen uit het ritueeltje die Rianne raken:

Lieve papa
Ik neem jou aan als mijn vader
Voor de volle prijs die het jou en mij gekost heeft

We ronden af met de zin:

 Kijk alsjeblieft vriendelijk naar me als ik me gelukkig voel in mijn liefdesrelaties

Als ze dit uitspreekt, loopt hond Tobias rustig ‘het veld’ in en gaat languit op de stoep liggen, precies in het midden op de lijn tussen de placemats van Rianne en moeder. Mijn vertaling is dat de tweede keus van vader voor haar moeder een blokkade heeft gevormd in de relatie tussen Rianne en haar moeder.

Nu het ritueeltje klaar is, vraag ik Rianne om opnieuw bij iedere plek informatie op te halen; hoe is het nu op deze plek?

Rianne start bij de plek van vader, met de pion van de eerste Theo nog steeds naast hem. Zodra ze op de placement gaat staan, komt Tobias overeind en begroet ‘vader’ vriendelijk. Daarna loopt hij rustig het veld uit. Rianne registreert op deze plek bewustzijn van ‘zijn’ vrouw en dochter. ‘Zijn’ blik gaat niet meer naar de grond, maar voor zich uit.

Rianne gaat naar de plek van moeder. Daar is het nu wel uit te houden. Het touw ligt er nog en voelt prima daar. Er is zoveel meer rust.

Tenslotte gaat ze naar haar eigen plek. Rianne voelt zich veel lichter, er rust geen druk meer op haar schouders.

De laatste interventie van vanochtend is het innemen van de kloppende plek met de kloppende verantwoordelijkheid. Rianne is nog gericht op haar ouders en krijgt de instructie om zich 180 graden te draaien. Ze neemt nu haar kindplek in, met vader rechts achter haar en moeder links achter haar. Haar blik is gericht naar voren, op haar eigen leven, haar toekomst.

De paarden zijn op de wei gebleven. Die Tobias…

Wil je reageren op dit verhaal of heb je vragen over deze opstelling, neem dan contact met me op.